Ένας αιώνας και ένας χρόνος από την γέννηση του Ανδρέα Παπανδρέου και 23 από τον θάνατο του, όλοι τον θυμούνται, αρκετοί προσπαθούν να τον αντιγράψουν και άλλοι ακόμα προσπαθούν να τον αποσυνδέσουν από αυτό που λέγεται λαϊκό συναίσθημα. Αυτό που τον άφησε στην ιστορία ως τον «Ανδρέα», του απλού κόσμου, των δημοκρατικών αγώνων που έφεραν την κοινωνική δικαιοσύνη σε μια Ελλάδα που τότε ήταν κομμένη στα δύο.
Το γιατί δεν μπορούν να τον αντιγράψουν οι επίδοξοι διεκδικητές της ιστορίας του, με ολοκληρωτικές αντιλήψεις και πρακτικές, με τον βαθιά διχαστικό λόγο και το μένος κατά της προσωπικής εξέλιξης, εξηγείται απλά από μια φράση που βρίσκεται στο βιβλίο «Ανδρέας Παπανδρέου ο οικονομολόγος».
Όταν ρώτησα τον γιο του και συγγραφέα του βιβλίου, Νίκο Παπανδρέου, γιατί δεν αντιγράφεται ο Ανδρέας, άνοιξε το βιβλίο του και πήγε αμέσως σε μια από τις τελευταίες του σελίδες. Έδειξε αυτό το απόσπασμα στο οποίο ο Παπανδρέου εξηγούσε τι είναι για εκείνον ο σοσιαλισμός.
«Πιστεύω ότι πάνω από όλα είναι οι ανθρώπινες σχέσεις. Σχέσεις ισοτιμίας, αδελφοσύνης. Οραματιζόμαστε μια κοινωνία στην οποία οι άνθρωποι θα μπορούν να βρουν τον εαυτό τους, να ολοκληρώσουν τον εαυτό τους. Όταν και μόνον όταν ο καθένας μας θα έχει την δυνατότητα αυτή, να ολοκληρώσει την προσωπικότητα του στο διάβα της ζωής, τότε θα πω πως έχουμε φτάσει στον σοσιαλισμό».
Μετά την πτώση της χούντας και ενώ ο πατέρας του είχε πεθάνει κατηγορήθηκε ότι πάει να διαλύσει την Ένωση Κέντρου, στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974 παίρνει την απόφαση να σπάσει τα στεγανά ενός κόμματος που θεωρούσε πλέον ξεπερασμένο και συντηρητικό υπό την ηγεσία του Γεώργιου Μαύρου.
«Οι Φιλελεύθεροι του Ελευθερίου Βενιζέλου, η Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου και το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα , απάντησαν στα κρίσιμα διλήμματα της εκάστοτε εποχής» είπε κάνοντας σαφές ότι όταν τα κόμματα παύουν να απαντούν σε αυτά, δεν έχουν λόγο ύπαρξης.
101 χρόνια μετά από την γέννηση του, μπορούν να σκεφτούν όσοι αναζητούν τις αιτίες της περιθωριοποίησης του ευρύτερου χώρου της κεντροαριστεράς, αν δίνει απαντήσεις στα σημερινά ερωτήματα ή αν ο χώρος πλέον έχει μόνο μουσειακό ενδιαφέρον.
Σκληρό για να το αποδεχθεί κανείς; Ουδέποτε η πολιτική πραγματικότητα προσαρμόστηκε στα συναισθήματα και στην ασφάλεια των κομματικών στελεχών όμως.
