Την 5η Φεβρουαρίου 2018 η τότε πολιτική ηγεσία της Δικαιοσύνης, ο υπουργός Σταύρος Κοντονής και ο αναπληρωτής υπουργός Δημήτρης Παπαγγελόπουλος, έφτασαν στο Μαξίμου για να ενημερώσουν τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, για την πορεία της υπόθεσης Novartis με τον Δημήτρη Παπαγγελόπουλου να δηλώνει εξερχόμενος από το πρωθυπουργικό μέγαρο εκείνη τη νύχτα: «Το σκάνδαλο Novartis είναι το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως του ελληνικού κράτους».
Όπως παρουσιάζει στο χρονικό του ο Ελεύθερος Τύπος, και ο Σταύρος Κοντονής συντασσόταν με αυτή τη γραμμή λέγοντας ότι «πρόκειται για σκάνδαλο πολύ μεγαλύτερο από αυτό της Siemens». Την ημέρα εκείνη, η δικογραφία είχε διαβιβαστεί στο υπουργείο από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, περιέχοντας δέκα ονόματα πολιτικών προσώπων και στη συνέχεια στη Βουλή, προκειμένου να ζητηθεί η άρση της ασυλίας τους, με την πολιτική αντιπαράθεση να χτυπά «κόκκινο». Σήμερα, 14 μήνες μετά, για πέντε από τους δέκα πολιτικούς έχει σταματήσει η ποινική διερεύνηση λόγω έλλειψης επιβαρυντικών στοιχείων, έχει ζητηθεί η κλήση με την ιδιότητα του υπόπτου μόνο για έναν από τους εμπλεκόμενους (Α. Λοβέρδο), ενώ πληθαίνουν οι καταγγελίες για «στήσιμο» της υπόθεσης από δικαστικής πλευράς, με την ανακοίνωση του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ιωάννη Αγγελή (που είχε την εποπτεία της έρευνας επί τρεις μήνες) να κάνει ανοιχτά λόγο για «fast-track διαδικασίες» και «προαποφασισμένες διώξεις»! Έτσι, δεν είναι λίγοι στη Δικαιοσύνη αυτοί που μιλούν πλέον για «διπλό σκάνδαλο Novartis», με το ένα σκέλος να αφορά τις δωροδοκίες και εν γένει τις περιπτώσεις διαφθοράς που φέρονται να τελέστηκαν από στελέχη της φαρμακευτικής εταιρίας και το δεύτερο να περιλαμβάνει τις πρωτοφανείς καταγγελίες για κυβερνητικό «δάκτυλο» στη διερεύνηση της υπόθεσης.
Ολα ξεκίνησαν από… τις Ηνωμένες Πολιτείες, στα τέλη του 2016. Οι δικαστικές αρχές των ΗΠΑ, σε συνεργασία με υπηρεσίες όπως το FBI, είχαν ξεκινήσει να ερευνούν το «σκάνδαλο του φαρμάκου», μετά από καταγγελίες που έφτασαν από στελέχη φαρμακευτικών εταιριών. Σύντομα, οι Αμερικανοί δικαστές έφτασαν στο συμπέρασμα πως έχουν στα χέρια τους μια τεράστια οικονομική «βόμβα», αφού διαπίστωσαν πως υφίστανται χρηματικές ροές εκατομμυρίων δολαρίων (και όχι μόνο) για δωροδοκίες αξιωματούχων και άλλες αθέμιτες πρακτικές. Προχωρώντας τη διερεύνηση και συλλέγοντας μαρτυρικές καταθέσεις, οι αμερικανικές αρχές σύντομα κατάλαβαν ότι το σκάνδαλο είναι μεγαλύτερο από τα σύνορα της χώρας και έχει παγκόσμιες διαστάσεις. «Μαύρο χρήμα» από φαρμακευτικές εταιρίες έφευγε και σε χώρες της Ευρώπης, μία από τις οποίες ήταν και η Ελλάδα, αφού η χώρα μας βρισκόταν μεταξύ των λεγόμενων «χωρών αναφοράς», με τις τιμολογήσεις που συμβαίνουν στην Ελλάδα να επηρεάζουν τις παγκόσμιες τιμές του φαρμάκου.
Τελικά, τον Αύγουστο του 2016, οι Αμερικανοί δικαστές είχαν στα χέρια τους δύο μαρτυρικές καταθέσεις (στην πορεία προστέθηκε και τρίτη) από πρώην στελέχη της Novartis, που αναφέρονταν στην Ελλάδα και στο «βρόμικο» χρήμα που κύλησε παράνομα στην ελληνική οικονομία για να βελτιώσει τις οικονομικές αποδόσεις της εταιρίας. Συγκεκριμένα, μιλούσαν για χρηματισμό δημόσιων λειτουργών που κατείχαν καίριες κυβερνητικές ή διοικητικές θέσεις στη χώρα το διάστημα 2007-2015, προκειμένου να επηρεάσουν τις αποφάσεις τους αναφορικά είτε με τις εγκρίσεις φαρμάκων είτε με την τιμολόγηση είτε με την αποζημίωσή τους από τα ασφαλιστικά ταμεία. Επίσης αναφέρθηκαν και στον χρηματισμό χιλιάδων γιατρών, προκειμένου να συνταγογραφούν κατευθυνόμενα τα φάρμακα της συγκεκριμένης εταιρίας στην ελληνική αγορά και να επηρεάζουν τα αποτελέσματα φαρμακευτικών μελετών. Κατήγγειλαν ακόμη και πως η συγκεκριμένη εταιρία ξέπλενε χρήματα στην Ελλάδα μέσω διαφημιστικών και εκδοτικών εταιριών.
Mε την πρώτη ενημέρωση που παρείχαν στις ελληνικές αρχές, ξεκίνησε να διακινείται ως… σενάριο στα δημοσιογραφικά γραφεία η πληροφόρηση από κυβερνητικές πηγές πως επίκειται… σκάνδαλο μεγατόνων, μία πληροφόρηση που σύντομα άρχισε να ακούγεται και από κυβερνητικά χείλη (κάποιοι έφτασαν στο σημείο να προαναγγέλλουν… χειροπέδες). Η δικογραφία έφτασε στην Ελλάδα και παραδόθηκε στην Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς, με τότε επικεφαλής την έμπειρη εισαγγελική λειτουργό Ελένη Ράικου.
Δεν πέρασαν όμως παρά λίγοι μήνες, μέχρι η κ. Ράικου να παραιτηθεί από την έρευνα της Novartis και συνολικά από την Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς, παραίτηση που «έσκασε σαν βόμβα» στα δικαστικά γραφεία: «Αρνούμαι να μετατραπώ σε Ιφιγένεια στον βωμό των συμφερόντων των διεφθαρμένων κρατικών λειτουργών και των μεγάλων συμφερόντων στον χώρο του φαρμάκου, οι οποίοι εν όψει των αποκαλύψεων που προφανώς διέρρευσαν και οι οποίες με βεβαιότητα θα τους οδηγούσαν να λογοδοτήσουν στη Δικαιοσύνη και ίσως κάποιους από αυτούς στη φυλακή, δεν δίστασαν να σχεδιάσουν την ηθική μου εξόντωση έτσι ώστε να είναι δυνατή η αποδόμηση της έρευνάς μας» ανέφερε στην επιστολή παραίτησής της προς την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου τον Μάρτιο του 2017. Είχε προηγηθεί δημοσίευμα της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «Documento», στο οποίο γινόταν αναφορά πως η κ. Ράικου είχε αποκρύψει στοιχεία που ήταν σε βάρος του επιχειρηματία Θωμά Λιακουνάκου, όταν διερευνούσε το σκάνδαλο των εξοπλιστικών προγραμμάτων (το δημοσίευμα επικαλούνταν αναφορά της ανακρίτριας Ηλιάνας Ζαμανίκα).
Στη θέση της κ. Ράικου, ως επικεφαλής της Εισαγγελίας κατά της Διαφθοράς, τοποθετήθηκε η Ελένη Τουλουπάκη, σε μία επιλογή με πολύ παρασκήνιο, αφού η κ. Τουλουπάκη «προκρίθηκε», όπως έλεγαν τότε δικαστές, με προσωπική επιλογή της τότε προέδρου του Αρείου Πάγου (και μετέπειτα προϊσταμένης του νομικού γραφείου του πρωθυπουργού) Βασιλικής Θάνου, παρά το γεγονός πως είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον συνάδελφοί της αρχαιότεροι στο Σώμα, που έχαιραν μεγάλης εκτίμησης στους δικαστικούς κύκλους, όπως η Ευγενία Κυβέλου.
Ενώ η κ. Τουλουπάκη βρισκόταν ακόμη στα πρώτα στάδια της έρευνάς της (πραγματοποιώντας επίσκεψη στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, αρμόδια για θέματα ομοσπονδιακών εγκλημάτων, προκειμένου να παραλάβει στοιχεία), η εφημερίδα «Documento» επανήλθε με δημοσίευμα κατά της κ. Ράικου, αυτή τη φορά αναφέροντας πως ο σύζυγός της (ιατρός στο επάγγελμα) είχε λάβει από τη Novartis το χρηματικό ποσό των χιλίων ευρώ, εγείροντας μάλιστα απορίες για το γιατί η κ. Ράικου δεν αυτοεξαιρέθηκε από την έρευνα. Αυτή τη φορά η κ. Ράικου απάντησε μέσω κύκλων και καταφέρθηκε κατά συγκεκριμένου προσώπου, που πιέζει και επηρεάζει τους δικαστές, το οποίο έχει στη Δικαιοσύνη το προσωνύμιο «Ρασπούτιν»: «Εκμεταλλευόμενος την πολιτική του ισχύ, με ύφος “νταβατζή”, επιχείρησε να της υποδείξει πως πρέπει να διεκπεραιωθούν συγκεκριμένες κρίσιμες υποθέσεις απαιτώντας άλλες φορές να προβεί άμεσα στην άσκηση ποινικής δίωξης και όταν η ίδια αντέτεινε ότι δεν υπήρχαν προϋποθέσεις νόμιμης άσκησής τους, αυτός επιτακτικά και με αφόρητη πίεση έλεγε “άσκησέ την και ας πάνε παρακάτω να απαλλαγούν”», ανέφεραν τότε πηγές που πρόσκεινται στην κ. Ράικου.
Κι ενώ η πολιτική αντιπαράθεση αναζωπυρώθηκε, η εισαγγελική έρευνα συνεχίστηκε με τη λήψη καταθέσεων από μάρτυρες, τρεις εκ των οποίων μπήκαν σε πρόγραμμα προστασίας καταθέτοντας με ψευδώνυμο επιβαρυντικά στοιχεία σε βάρος πολιτικών προσώπων, υποθέτοντας πως δωροδοκήθηκαν (κυρίως από τον αντιπρόεδρο της Novartis Κωνσταντίνο Φρουζή) για να εξυπηρετήσουν τη φαρμακευτική εταιρία. Ο τρόπος που ελήφθησαν αυτές οι καταθέσεις ξεσήκωσε επίσης θύελλα αντιδράσεων για τους χειρισμούς της κ. Τουλουπάκη (π.χ., η μάρτυρας «Κελέση» κατέθεσε εννέα φορές!), ενώ η δικογραφία δεν εστάλη αμελητί στη Βουλή, όπως προβλέπει ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, αλλά συγκεντρώθηκε πλήθος στοιχείων για δέκα πολιτικά πρόσωπα (χωρίς πάντως να βρεθεί, προς το παρόν τουλάχιστον, ποσό στους λογαριασμούς τους που δεν δικαιολογείται). Λίγο μετά την επιστροφή της δικογραφίας στην Εισαγγελία Διαφθοράς, ωστόσο, ακολούθησε δεύτερη… παραίτηση-βόμβα, αυτή τη φορά του εποπτεύοντα την κ. Τουλουπάκη, αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ιωάννη Αγγελή.
Είχε προηγηθεί η αναφορά από μέρους του τον Δεκέμβριο του 2018 στην εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, σχετικά με τη συνάντηση που είχαν οι εισαγγελείς Διαφθοράς στη Βιέννη με Αμερικανούς συναδέλφους τους, συνάντηση η οποία… εξελίχθηκε σε φιάσκο, με δημοσιεύματα να αναφέρουν πως οι Αμερικανοί… έξυναν με απορία τα κεφάλια τους για να καταλάβουν «τι τρέχει με τους Ελληνες», που αντιπαρατίθεντο μεταξύ τους. Σύμφωνα με την αναφορά Αγγελή, η συνάντηση ήταν «ανούσια» και ήταν ένα λάθος από την πλευρά της κ. Τουλουπάκη, στην οποία ο πρώην προϊστάμενός της απέδιδε… σωρεία σφαλμάτων. Ο κ. Αγγελής χαρακτήριζε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ανεπαρκή στην αναφορά του την εισαγγελέα Διαφθοράς, όμως θα ακολουθούσαν… πολλά ακόμη επεισόδια.
Η Ε. Τουλουπάκη πέρασε στην αντεπίθεση με δική της αναφορά τον Ιανουάριο του 2019, όπου κατήγγειλε τον κ. Αγγελή κυρίως για δύο ενέργειές του. Κατά πληροφορίες, ανέφερε πως ο κ. Αγγελής αρνήθηκε να παραλάβει στοιχεία για τραπεζικό λογαριασμό πολιτικού προσώπου στην Ελβετία, που φέρεται να διακινήθηκε χρήμα της Novartis, καθώς επίσης και πως ο κ. Αγγελής «εισέβαλε» στο γραφείο της ενώ ήταν απούσα και αντέγραψε με «στικάκι» όλο της το αρχείο.
Τη σοκαριστική αυτή αναφορά, που παραπέμπει σε… σκηνές από τηλεοπτικό σίριαλ, ο κ. Αγγελής την ομολόγησε στην πολυσέλιδη ανακοίνωση που εξέδωσε το πρωί της Πέμπτης, η οποία προκάλεσε μέγιστο πολιτικό σεισμό. Ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου μέσα σε έξι σελίδες ανέφερε γεγονότα που είναι πρωτοφανή για δυτικές κοινωνίες, επαναφέροντας στο προσκήνιο τον… «Ρασπούτιν», περιγράφοντάς τον τόσο αναλυτικά, που το μόνο που δεν ανέφερε είναι το όνομά του.
Ο κ. Αγγελής έβαλε επίσης στο κάδρο την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου, αναφέροντας πως ήταν ενήμερη για όλες του τις ενέργειες, ενώ προσέθεσε πως από κοινού είχαν ενημερώσει και τον Μ. Καλογήρου, προκαλώντας τη διάψευση του υπουργού Δικαιοσύνης, αλλά και μια ανακοίνωση από την κ. Δημητρίου που καλούσε τους πάντες σε αυτοσυγκράτηση. Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου βρίσκεται πάντως στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης, με τον Ι. Αγγελή να αναφέρει πως ήταν «το αγαπημένο της παιδί» και ενέκρινε όλες του τις ενέργειες, ακόμη και την εισβολή στο γραφείο της υφισταμένης του (για την οποία εισβολή μάλιστα, ο κ. Αγγελής όχι μόνο δεν φαίνεται να θεωρεί πως προκαλεί πρόβλημα, αλλά αφήνει ανοιχτό να αποκαλύψει παραλείψεις της κ. Τουλουπάκη και σε άλλες υποθέσεις).
Στη δεύτερη αναφορά του μάλιστα (μετά την παραίτησή του και την αντικατάστασή του από τον Παναγιώτη Μπρακουμάτσο), ο κ. Αγγελής έκανε λόγο ακόμη και για απόπειρα κατάχρησης εξουσίας από την πλευρά της κ. Τουλουπάκη, αφού αναφέρει πως είχε «προαποφασίσει διώξεις πολιτικών προσώπων», ενώ ανέφερε πως υφίσταται ακυρότητα βασικών ανακριτικών πράξεων, λόγω λαθών της εισαγγελέως Διαφθοράς… Σε κάθε περίπτωση, παρά το φαινομενικό «ξεφούσκωμα» των κατηγοριών για την ουσία της υπόθεσης Novartis, όλα δείχνουν πως το σκέλος του πώς οργανώθηκε η έρευνα και των πρωτοφανών καταγγελιών για διώξεις «αλά καρτ» θα έχει ακόμη πολλά επεισόδια.
