Ο Γενικός Γραμματέας Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών μίλησε στο MarketNews.gr και το dailypost.gr με αφορμή τον πρωταγωνιστικό ρόλο του υπουργείου εν μέσω πανδημίας.
Ο Λεωνίδας Χριστόπουλος, υπήρξε ένας εκ των στενότερων συμβούλων του Κυριάκου Μητσοτάκη για περισσότερα από έξι έτη και ένας εκ των βασικών συντακτών του πρώτου νόμου για το επιτελικό κράτος. Πλέον καλείται να μετασχηματίσει το ψηφιακό κράτος στη χώρα της γραφειοκρατίας υπό την καθοδήγηση του υπουργού Επικρατείας, Κυριάκου Πιερρακάκη.
Το ψηφιακό κράτος «διαδέχεται» το Επιτελικό;
Το Επιτελικό κράτος, ως σχεδιασμός υπήρχε στην ατζέντα του Κυριάκου Μητσοτάκη, πολύ πριν τις εκλογές. Γι’ αυτό και από την επόμενη κιόλας των εκλογών η Κυβέρνηση ψήφισε το νόμο για το Επιτελικό Κράτος και προχώρησε γρήγορα, λαμβάνοντας ρηξικέλευθες πολιτικές αποφάσεις. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, γνωρίζαμε εξ αρχής ότι καλείται να είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα του Επιτελικού Κράτος. Στο πλαίσιο αυτό, ελήφθησαν, άλλωστε, από την πρώτη στιγμή καινοτόμες αποφάσεις. Καταρχάς, δημιουργήθηκε το νέο -εκείνη την εποχή- Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, στο οποίο εντάχθηκαν όλες οι κρίσιμες υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης της χώρας, καθώς και οι υπηρεσίες που ασχολούνται με την απλούστευση των διαδικασιών. Επιπλέον, για να μπορέσει το νεοσύστατο Υπουργείο να επιτελεί ουσιαστικά το ρόλο του, δόθηκαν οι κατάλληλες αρμοδιότητες και τα αναγκαία «εργαλεία», ώστε να λειτουργεί μεθοδικά, γρήγορα και ευέλικτα. Γνωρίζαμε ότι μόνο έτσι, ότι θα μπορούσαμε να είμαστε αποτελεσματικοί στον «αγώνα» ενάντια στη γραφειοκρατία και τις διοικητικές παθογένειες που κουβαλάει ο κρατικός μηχανισμός για δεκαετίες, ταλαιπωρώντας όχι μόνο τους πολίτες, αλλά και την ίδια τη Δημόσια Διοίκηση. Η κρίση της πανδημίας που τόσο βίαια εισέβαλε στην καθημερινότητα όλων μας, σήμανε για εμάς στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έναν «κόκκινο συναγερμό»: Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους ήταν πια μια επιβεβλημένη αναγκαιότητα που έπρεπε να επιταχυνθεί, ανατρέποντας τα χρονοδιαγράμματα στα περισσότερα project μας, ώστε να συνδράμουμε με όλες μας τις δυνάμεις στην αντιμετώπιση του covid-19.
Ποιες είναι η πρώτης γραμμής πρωτοβουλίες που κλήθηκε να λάβει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την αντιμετώπιση της κρίσης;
Από την πρώτη στιγμή, οι μηχανές δούλεψαν με ιλιγγιώδη ταχύτητα και τα στελέχη του Υπουργείου με απαράμιλλο πάθος, ώστε να γίνει πραγματικότητα η εντολή του Υπουργού Κυριάκου Πιερρακάκη, να βγει πολύ νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό στον «αέρα» το gov.gr. Η Ενιαία Ψηφιακή Πύλη του Δημοσίου, όπου ο πολίτης μπορεί πλέον με ασφάλεια να διεκπεραιώνει τουλάχιστον τις πρώτες 506 υπηρεσίες του Δημοσίου, χωρίς να χρειάζεται να πηγαίνει σε γκισέ. Πολύ γρήγορα και πάντα με στόχο τη διευκόλυνση της καθημερινότητας των πολιτών, η εγκύκλιος του Υφυπουργού Γιώργου Γεωργαντά, έθεσε αυστηρές οδηγίες, αναφορικά με την προσέλευση στα ΚΕΠ. Μάλιστα, σχεδιάζουμε ήδη την αποστολή κρίσιμων δικαιολογητικών με ταχυμεταφορές στο σπίτι, εφ’ όσον δεν είναι δυνατή η ψηφιακή παραλαβή τους. Σε καθοριστικά εργαλεία στην αντιμετώπιση της πανδημίας, αναδεικνύονται καθημερινά και οι δύο νέες πλατφόρμες που σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε κυριολεκτικά σε χρόνους ρεκόρ. Καταρχάς, το DigitalSolidarity.gov.gr στο οποίο – μέχρι αυτή τη στιγμή- περισσότερες από 150 επιχειρήσεις, φορείς και ιδιώτες, προσφέρουν δωρεάν ή με χαμηλότερο κόστος ψηφιακές υπηρεσίες, προς όφελος των πολιτών που μένουν σπίτι, αλλά και πολλών επιχειρήσεων που καλούνται να δουλέψουν με νέα δεδομένα. Η αλυσίδα της ψηφιακής αλληλεγγύης, ενισχύεται καθημερινά με το ethelontes.gov.gr, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, όπου ήδη έχουν εγγραφεί περισσότεροι από 11.000 συμπολίτες μας για να προσφέρουν εθελοντικά, κι αυτό είναι κάτι που μόνο αισιοδοξία μπορεί να μας γεμίσει ως κοινωνία. Εξίσου σημαντική φυσικά, είναι και η συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να δώσουμε τα δυνατότητα στο φιλοθεάμων κοινό να απολαύσει διαδικτυακά τις παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου. Αξίζει να μοιραστώ μαζί σας το γεγονός ότι ο «Μάκβεθ» το βράδυ της προηγούμενης Παρασκευής, άγγιξε τις 24.000 προβολές. Δεν είναι, όμως, ώρα ούτε για δάφνες, ούτε για εφησυχασμούς, γι’ αυτό και εργαζόμαστε μεθοδικά και ακούραστα, ώστε το αμέσως επόμενο διάστημα να είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε κι άλλες σημαντικές πρωτοβουλίες προς όφελος ολόκληρης της κοινωνίας.
Τι καινούριο φέρνει το gov.gr στη ζωή μας;
Το gov.gr είναι το νέο ψηφιακό κράτος και ως τέτοιο αντικατοπτρίζει στο έπακρο τη μεθοδική προσπάθεια που καταβάλλεται ώστε να διορθώσουμε στρεβλώσεις και παθογένειες του παλαιού κράτους. Μέσα από το gov.gr το κράτος «ξανασυστήνεται» στους πολίτες, ψηφιακά, με ένα ενιαίο πρόσωπο. Στόχος είναι να συγκεντρώσουμε σε μια ενιαία πλατφόρμα όλες τις υπάρχουσες διάσπαρτες ψηφιακές υπηρεσίες του Δημοσίου, τις οποίες, μάλιστα, συχνά οι πολίτες δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξή τους. Ζητούμενό μας είναι να αναδείξουμε και να βελτιώσουμε αυτές τις πλατφόρμες ψηφιακών υπηρεσιών. Δε θα σταματήσουμε, ωστόσο, σε αυτό το σημείο. Κάνουμε ένα βήμα παραπέρα και στοχεύουμε να απλουστεύσουμε και να ψηφιοποιήσουμε και νέες υπηρεσίες. Η αρχή έγινε με την υπεύθυνη δήλωση, τις ηλεκτρονικές εξουσιοδοτήσεις, αλλά και την άυλη συνταγογράφηση, που είναι βαθιά μου πεποίθηση ότι θα διευκολύνουν σημαντικά τη ζωή των πολιτών, αλλά και της ίδιας της Δημόσιας Διοίκησης. Το επόμενο χρονικό διάστημα, είναι ζητούμενό μας το gov.gr να μπει στις ζωές όλων μας, πολιτών και δημόσιων φορέων, ώστε αποτελεί για όλους μας τη μοναδική ψηφιακή πύλη εξυπηρέτησής μας. Φυσικά, χρειάζεται να αφιερώσουμε εργατοώρες και στη διόρθωση τυχόν προβλημάτων που ανακύπτουν, καθώς όπως σας προανέφερα η πύλη τέθηκε σε δοκιμαστική λειτουργία, πολύ νωρίτερα από ότι υπολογίζαμε λόγο του κορωνοϊού.
Πόσο έτοιμη είναι η Δημόσια Διοίκηση να ανταποκριθεί σε αυτές τις αλλαγές;
Προκλήσεις υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα. Αλίμονο εάν ποτέ τελείωναν… Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι από μόνος του μια μεγάλη πρόκληση για όλους μας, καθώς όλοι μας θα χρειαστεί να προσαρμοστούμε σε νέα δεδομένα, ως προς την καθημερινότητά μας. Μέχρι στιγμής, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η Δημόσια Διοίκηση φαίνεται ότι ανταποκρίνεται. Τόσο η τηλεργασία, όσο και τα εργαλεία που έχουμε δώσει στη διοίκηση, όπως το e-presence για τις τηλεδιασκέψεις, έχουν «αγκαλιαστεί» από τους δημοσίους υπαλλήλους. Θεωρώ ότι το Δημόσιο, πλέον, είναι έτοιμο να «αγκαλιάσει» ακόμα περισσότερο τις νέες τεχνολογίες. Ξέρετε, ως άνθρωπος που ασχολείται με τη μεταρρύθμιση του δημοσίου τομέα γύρω στα 15 χρόνια, εκτιμώ ότι πλέον οι συνθήκες είναι πιο ώριμες από ποτέ για να κάνουμε το ψηφιακό άλμα που απαιτεί η εποχή μας.
Πως προχωράει η απλούστευση των διαδικασιών;
Είμαστε ήδη σε ένα ώριμο στάδιο για την προχωρήσουμε στην απλούστευση και την ψηφιοποίηση πολλών διαδικασιών και ξέρετε πρέπει να σας πω ότι αυτό απαιτούσε ένα σημαντικό όγκο δουλειάς και συνεργασιών στο «παρασκήνιο». Έπρεπε να παρέμβουμε στη διαλειτουργικότητα των συστημάτων και των υπηρεσιών και αυτό μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεν είναι καθόλου εύκολο. Για να φτάσουμε στην ψηφιακή δήλωση της γέννησης, που κατήργησε ουρές και ταλαιπωρία για 5.500 γεννήσεις τις τελευταίες επτά εβδομάδες, χρειάστηκαν μήνες άοκνης προσπάθειας. Στα άμεσα σχέδιά μας, πλέον, είναι η απλούστευση και η ψηφιοποίηση των διαδικασιών έκδοσης και ανανέωσης διπλώματος οδήγησης, σε συνεργασία με το Υπ. Μεταφορών, η ψηφιακή έκδοση πιστοποιητικών από τα δικαστήρια, σε συνεργασία με το Υπ. Δικαιοσύνης, αλλά και η απλούστευση και σε άλλα γεγονότα ζωής, όπως για παράδειγμα η απώλεια ή η ονοματοδοσία, διαδικασίες που εμπλέκουν πολλές υπηρεσίες και συνεπάγονται πολλές ουρές και αρκετοί ταλαιπωρία για τους πολίτες. Βέβαια, όλα αυτά δε γίνονται δια μαγείας. Για να έχουμε τα κατάλληλα θεσμικά εργαλεία και να δουλεύουμε συστηματικά και με ορατά αποτελέσματα, θεσμοθετήσαμε ήδη από το Φθινόπωρο το Εθνικό Πρόγραμμα Απλούστευσης Διαδικασιών. Αυτή είναι η μεγάλη μας «ομπρέλα». Χρειαζόμασταν το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο, ώστε να υλοποιήσουμε απλουστεύσεις διαδικασιών που θα απλουστεύσουν πολύ τη ζωή όλων μας, όπως έγινε σε πρώτη φάση με τους γονείς.
Με τις ψηφιακές δεξιότητες πως προχωράτε; Ο COVID-19 σε αρκετές περιπτώσεις αποκάλυψε ότι τον «ψηφιακό αναλφαβητισμό» των Ελλήνων. Πώς μπορούν να βοηθηθούν οι πολίτες για την ανάπτυξη των ψηφιακών τους δεξιοτήτων;
Ο ψηφιακός αναλφαβητισμός είναι ένα μεγάλο «αγκάθι» και θα χρειαστεί να δώσουμε μια σκληρή μάχη, γιατί δεν αφορά μόνο σε διάφορες κατηγορίες πολιτών, αλλά και σε παλαιωμένες νοοτροπίες που είναι πολύ βαθιά ριζωμένες. Ωστόσο, έχω κάθε λόγο να πιστεύω ότι είμαστε σε καλό δρόμο και τελικά και αυτή θα είναι μια μάχη με αίσια έκβαση. Επειδή δεν εφησυχάζουμε και γνωρίζουμε το δρόμο που έχουμε να διανύσουμε σε σχέση με τις ψηφιακά προηγμένες χώρες, επανεργοποιήσαμε πολύ νωρίς την «Ελληνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση» (https://www.nationalcoalition.gov.gr/), η οποία έχει συγκεντρώσει σχεδόν όλες τις μεγάλες εταιρείες και τους φορείς που δραστηριοποιούνται στο χώρο του reskilling και του upskilling. Είναι δε ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι από την πρώτη στιγμή, εντάχθηκαν στην «Ελληνική Συμμαχία» και νέοι «σύμμαχοι» όπως η Amazon Web Services, το Ίδρυμα Ωνάση κ.α. Μέσα από αυτήν τη δράση η οποία είναι σημαντική σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εντάσσεται στο European coalition, φιλοδοξούμε να δώσουμε νέα δυναμική στην κατάρτιση του πληθυσμού σε ψηφιακές δεξιότητες. Αυτή τη στιγμή μάλιστα, δύο μέλη, η Google Ελλάδος και ο ΟΑΕΔ, τρέχουν ένα πρόγραμμα για την κατάρτιση 3000 ανέργων στο digital marketing.
Πως βλέπετε τον ψηφιακό μετασχηματισμό ευρύτερα στη χώρα;
Η Κυβέρνηση, και προσωπικά ο ίδιο ο Πρωθυπουργός, αλλά και ο Υπουργός Κυριάκος Πιερρακάκης, έχουν δώσει από πολύ νωρίς το πλαίσιο στο οποίο πρέπει να κινηθούμε. Ξέρετε οι εξελίξεις και δη οι ψηφιακές, τρέχουν τόσο γρήγορα, που αν δεν κατορθώσουμε να ακολουθήσουμε το ρυθμό τους, θα έχουμε χάσει το “e-pass” μας για τη νέα εποχή. Τα δείγματα γραφής που δώσαμε και δίνουμε καθημερινά εν μέσω πανδημίας είναι καθ’ όλα ενθαρρυντικά. Κανείς δε μπορεί να αρνηθεί το αυταπόδεικτο: Μέσα σε λίγες μόλις εβδομάδες υλοποιήθηκαν καινοτόμα project, τα οποία θα «λύσουν» γόρδιους γραφειοκρατικούς δεσμούς δεκαετιών… Ωστόσο, έχω πάντα στο μυαλό μου τη διαπίστωση του πρώην Προέδρου της Εσθονίας Τόμας Χέντρικ Ίλβες, ο οποίος είχε πει ότι το πρόβλημα με τον ψηφιακό μετασχηματισμό δεν είναι κατά βάση τεχνολογικό. Είναι περισσότερο θέμα αλλαγής παλαιωμένων αντιλήψεων, νοοτροπίας, θεσμών κ.λπ. Υπό αυτό το πρίσμα, πιστεύω ότι όσες πλατφόρμες και ψηφιακές λύσεις κι αν δημιουργήσουμε, εάν δεν υπάρχει το απαραίτητο διοικητικό-θεσμικό και γνωσιακό υπόβαθρο, δεν θα μπορέσουν να επιτελέσουν το έργο τους. Γι’ αυτό, ακόμα και σε αυτή τη δύσκολη ομολογουμένως συγκυρία, δουλεύουμε μεθοδικά και στα δύο «μέτωπα». Στο τεχνολογικό, το οποίο θα έλεγε κανείς ότι είναι και το ορατό, και στο αόρατο, που δεν είναι άλλο από το θεσμικό και διοικητικό πλαίσιο. Εκείνο που είναι όμως, απαραίτητη προϋπόθεση και καθοριστικό θεμέλιο, εάν θέλουμε η οποιαδήποτε δράση μας να είναι όχι μόνο απλά επιτυχημένη, αλλά και βιώσιμη. Αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε στην προετοιμασία του σχετικού νομοθετικού πλαισίου, το οποίο θα μας οδηγήσει στη νέα δεκαετία. Πιστεύω ακράδαντα ότι υπό αυτές τις συνθήκες ο τεχνολογικές μετασχηματισμός του Επιτελικού Κράτους τίθεται σε ακλόνητα θεμέλια.
