Η υπόθεση Γεωργίου απασχολεί, τα τελευταία 8 χρόνια, το ελληνικό δικαστικό σύστημα αλλά και το ίδιο το πολιτικό σύστημα. Ο πρώην επικεφαλής της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής διώκεται από ισχυρούς παράγοντες διότι ευθυγράμμισε πλήρως τα ελληνικά στατιστικά με τους κανόνες της Ε.Ε.
Έτσι λοιπόν, η Μιράντα Ξαφά σε ένα αποκαλυπτικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στο worldeconomics.com καταγράφει το «στατιστικό μαρτύριο» του Ανδρέα Γεωργίου τις αλλεπάλληλες δικαστικές περιπέτειες και τις αθωώσεις του που όμως δεν δείχνουν να αποτελούν εμπόδιο για τους διώκτες του.
Χαρακτηριστικά η κ. Μιράντα Ξαφά γράφει:
Τα τελευταία 8 χρόνια, ο πρώην επικεφαλής της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής Ανδρέας Γεωργίου διώκεται από ισχυρούς παράγοντες του ελληνικού δικαστικού συστήματος. Το χρονικό διάστημα πριν από την ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ (1997-1999) μέχρι και την κρίση χρέους που ξέσπασε στα τέλη του 2009, διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις δεν συμμορφώθηκαν με τους στατιστικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποτιμώντας το δημοσιονομικό έλλειμμα, με σκοπό να εμφανιστούν περίπου συνεπείς με τις υποχρεώσεις τους ως μέλη της Ευρωζώνης.
Ο όρος «Greek statistics» κατέληξε να σημαίνει ανακριβή και σκόπιμα αλλοιωμένα στοιχεία. Όταν ξέσπασε η κρίση, οι χώρες της Ευρωζώνης απαίτησαν ακριβή στατιστικά στοιχεία ως προϋπόθεση για την παροχή οικονομικής ενίσχυσης. Ο κ. Γεωργίου προσελήφθη από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τοποθετήθηκε επικεφαλής της πρόσφατα ανεξαρτητοποιημένης ΕΛΣΤΑΤ τον Αύγουστο του 2010. Αν και ευθυγράμμισε πλήρως τα ελληνικά στατιστικά με τους κανόνες της Ε.Ε., το ελληνικό δικαστικό σύστημα τον κυνήγησε επί χρόνια αντί να ασχοληθεί με όσους είχαν καταρτίσει τα «Greek statistics» προηγουμένως.
Η υπόθεση Γεωργίου δοκίμασε την ανεξαρτησία του ελληνικού δικαστικού συστήματος, καθώς υψηλόβαθμοι εισαγγελείς και δικαστές μοιάζουν επανειλημμένα να μη συμμορφώνονται με τις ορθές πρακτικές. Μερικά παραδείγματα: ο κ. Γεωργίου δικάστηκε τρεις φορές με την κατηγορία ότι δήθεν «φούσκωσε» το έλλειμμα του 2009, χρονιά κατά την οποία η Ελλάδα βυθίστηκε μέσα σε μία άνευ προηγουμένου κρίση χρέους, η οποία επέφερε και το πρώτο -εκ των τριών συνολικά- πρόγραμμα σταθεροποίησης που χρηματοδοτήθηκε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι κατήγοροί του ισχυρίστηκαν πως καθώς το έλλειμμα αναθεωρήθηκε προς τα πάνω, η Ελλάδα εξαναγκάστηκε να έρθει αντιμέτωπη με περισσότερα μέτρα και μεγαλύτερα δάνεια και να δικαιολογηθεί έτσι η επιβολή λιτότητας από το εξωτερικό. Το Εφετείο απέρριψε τρεις φορές τις κατηγορίες, ωστόσο οι δύο πρώτες απαλλακτικές αποφάσεις αναιρέθηκαν από τον Άρειο Πάγο.
Φαίνεται πως ο Άρειος Πάγος, αναιρώντας τις αθωωτικές αποφάσεις, αγνόησε τον ελέφαντα στο δωμάτιο: η μεθοδολογία και τα στοιχεία που καταρτίστηκαν από τον κ. Γεωργίου χρησιμοποιήθηκαν ως βάση για τον σχεδιασμό και την παρακολούθηση των διαδοχικών προγραμμάτων προσαρμογής, εγκρίθηκαν από την Eurostat, και συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται σήμερα. Επιπλέον, το έλλειμμα του 2009 που υπολογίστηκε από τον κ. Γεωργίου συμπίπτει ακριβώς με το καθαρό ποσό που δανείστηκε η Ελλάδα από τις αγορές τη χρονιά εκείνη.
Ωστόσο σήμερα, παρά τις συντριπτικές αποδείξεις πως ορθώς ο κ. Γεωργίου εφάρμοσε τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζοντας το έλλειμμα του 2009, και παρά τη διεθνή υποστήριξη για την υπόθεσή του, μερικά ελληνικά δικαστήρια συνεχίζουν τη δίωξη. Σε μία ξεχωριστή υπόθεση, ο κ. Γεωργίου βρέθηκε ένοχος για παράβαση καθήκοντος επειδή δεν ζήτησε την έγκριση του συμβουλίου της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (το οποίο στη συνέχεια καταργήθηκε) πριν κοινοποιήσει στην Eurostat τα αναθεωρημένα δημοσιονομικά στοιχεία, με αποτέλεσμα να καταδικαστεί σε κάθειρξη δύο ετών με τριετή αναστολή. Όμως σύμφωνα με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι αποφάσεις που αφορούν σε στατιστικά στοιχεία δεν αποτελούν αντικείμενο ψηφοφορίας αλλά αποτελούν ρητώς «αποκλειστική αρμοδιότητα» του επικεφαλής της στατιστικής υπηρεσίας 1.
Σε μια ακόμη δικαστική υπόθεση, ένας μέλος του τότε εν ενεργεία συμβουλίου της ΕΛΣΤΑΤ (ο οποίος χάκαρε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του κ. Γεωργίου) απέφυγε να δικαστεί από τα ελληνικά δικαστήρια με τρόπους που μοιάζουν ως εσκεμμένα διαδικαστικά εμπόδια, ενώ οι κατησχημένοι υπολογιστές του hacker επεστράφησαν σε αυτόν χωρίς να διαγραφούν τα κλεμμένα e-mails.
Παρά το γεγονός πως ο κ. Γεωργίου έχει πλέον απαλλαχθεί από την κατηγορία της σκόπιμης παραχάραξης των δημοσιονομικών στοιχείων του 2009, ένα ελληνικό αστικό πρωτοβάθμιο δικαστήριο τον έκρινε ένοχο για «απλή δυσφήμιση» 2 επειδή υπερασπίστηκε τα διορθωμένα στοιχεία για το έλλειμμα του 2009, όπως απαιτούν οι κανονισμοί στατιστικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης 3. Δύο ακόμα ποινικές έρευνες παραμένουν ανοιχτές. Η μία φορά στο ίδιο θέμα, με την υποτιθέμενη παραχάραξη του ελλείμματος του 2009, κατηγορία για την οποία απαλλάχθηκε όπως αναφέρεται παραπάνω.
Η άλλη έρευνα αφορά στις προσπάθειες του κ. Γεωργίου ώστε να «υπογραφούν έννομες δεσμεύσεις εμπιστευτικότητας» από το προσωπικό της στατιστικής υπηρεσίας σχετικά με τα στοιχεία που παρέχονται από άτομα ή επιχειρήσεις, πράγμα που επίσης προβλέπεται ρητά από τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης 4. Όλες οι κατηγορίες προέρχονται από πρώην μέλη του συμβουλίου της ΕΛΣΤΑΤ και κάποια μέλη του προσωπικού της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία αντιπροσωπεύουν την «παλαιά φρουρά» και ενοχλήθηκαν από την τεχνοκρατική και μη κομματική προσέγγιση του κ. Γεωργίου.
Ωστόσο αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως αυτή η κριτική βρήκε ισχυρή κι ενεργή υποστήριξη μεταξύ Ελλήνων πολιτικών που ήταν πρόθυμοι να ρίξουν την ευθύνη της κρίσης σε έναν τεχνοκράτη.
Ο κ. Γεωργίου ήταν ένας βολικός αποδιοπομπαίος τράγος, στον οποίο φορτώθηκε η αναπόφευκτη λιτότητα, η οποία επιβλήθηκε από τους πιστωτές μετά από χρόνια δημοσιονομικής σπατάλης. Η πεισματική δίωξή του φαίνεται πως αποτέλεσε προσπάθεια «ξεπλύματος» της κεντροδεξιάς κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, κατά τη διάρκεια της θητείας της οποίας το ελληνικό δημόσιο χρέος αυξήθηκε από το 101,5% του ΑΕΠ στο 126,7% του ΑΕΠ. Όταν η ριζοσπαστική αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ανήλθε στην εξουσία το 2015, η καταδίκη του κ. Γεωργίου και των συνεργατών του στην ΕΛΣΤΑΤ κατέστη βασικό στοιχείο της κυβερνητικής στρατηγικής με στόχο την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους και την άρση των μέτρων λιτότητας.
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα πέτυχε μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή, παραμένουν έντονες αμφιβολίες σχετικά με τη βούληση διαδοχικών κυβερνήσεων να μεταρρυθμίσουν το ελληνικό κράτος, να αποφύγουν την πολιτική ανάμειξη στη λειτουργία των θεσμών και να εγγυηθούν την επιβολή του νόμου. Η διάβρωση της δικαστικής ανεξαρτησίας στην υπόθεση του κ. Γεωργίου αλλά και σε άλλες περιπτώσεις αποδεικνύει την αναγκαιότητα θεσμικών μεταρρυθμίσεων 5. Αν δεν εφαρμοστούν, η Ελλάδα θα είναι η μεγάλη χαμένη. Οι επενδυτές θέλουν διαβεβαιώσεις πως τα δικαστήρια θα επιβάλλουν την τήρηση των συμφωνηθέντων.
Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 132η θέση στην εφαρμογή των συμφωνιών σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας «Doing Business». Αμφιβολίες σχετικά με την ισχύ του νόμου θα βλάψουν τις προσπάθειες να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών. Οι Έλληνες πολίτες υπέστησαν τεράστιες κακουχίες προκειμένου να αποκατασταθούν τα δημόσια οικονομικά. Βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις συνοδευτούν από θεσμικές μεταρρυθμίσεις και με μόνιμη αλλαγή της πολιτικής κουλτούρας.
Σε μία αξιοσημείωτη μεταστροφή, φέτος η Ελλάδα έγινε μία από τις πρώτες χώρες της Ε.Ε. που απέρριψαν τον λαϊκισμό. Το κυβερνών αριστερό ριζοσπαστικό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ έχασε τις εκλογές, ενώ τόσο το εθνικιστικό κόμμα των Ανεξάρτητων Ελλήνων που ήταν στη συγκυβέρνηση όσο και η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή έμειναν εκτός Κοινοβουλίου στις εκλογές της 7ης Ιουλίου, τις οποίες κέρδισε η κεντροδεξιά Νέα Δημοκρατία.
Με συμπαγή πλειοψηφία στη Βουλή, η Νέα Δημοκρατία κι ο ηγέτης της Κυριάκος Μητσοτάκης έχουν την ευκαιρία να εφαρμόσουν βαθιές θεσμικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Η ενδυνάμωση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης θα πρέπει να αποτελέσει κορυφαία προτεραιότητα μετά από χρόνια πολιτικού παρεμβατισμού.
Ο πρώην διευθύνων σύμβουλος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Michel Camdessus, και άλλες σημαίνουσες προσωπικότητες έχουν καλέσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί τις προσπάθειες μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος στην Ελλάδα και να βεβαιωθεί πως η δίωξη του κ. Γεωργίου θα τερματιστεί (Camdessus et al. 2019).
