Η γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung δημοσιεύει μια συνέντευξη Τούρκου θεολόγου για τις ψηφοθηρικές βλέψεις Ερντογάν πίσω από τα σχέδια μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Όπως μεταδίνει η Deeutsche Welle, με αφορμή την αυριανή απόφαση του τουρκικού ΣτΕ για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, η γερμανική εφημερίδα δημοσιεύει συνέντευξη με τον Τούρκο θεολόγο, συγγραφέα και ειδικό σε θέματα Ισλάμ και Τουρκίας Τζεμίλ Κιλίτς αναφορικά με τους λόγους του Ερντογάν για μια τέτοια κίνηση αλλά και τον συμβολισμό της Αγίας Σοφίας σήμερα στον ισλαμικό κόσμο.
Παράλληλα, η SZ υπενθυμίζει ότι η Αγία Σοφία, σύμβολο του Βυζαντίου με ιστορία πάνω από 1500 χρόνια, μετατράπηκε σε τζαμί μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς, ενώ το 1935 επί Κεμάλ Ατατούρκ μετατράπηκε σε μουσείο.
Ο Τζεμίλς Κιλίτς αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «Κανείς δεν χρειάζεται την Αγία Σοφία ως τζαμί. Υπάρχουν αρκετοί τόποι λατρείας στην Κωνσταντινούπολη».
Και προσθέτει «Ο πρόεδρος Ερντογάν θέλει να κερδίσει το χαμένο έδαφος μεταξύ των ψηφοφόρων. Λόγω της οικονομικής δυσπραγίας που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού, η κυβέρνηση βρίσκεται υπό πίεση. Με την Αγία Σοφία ο πρόεδρος θέλει να αποσπάσει την προσοχή από τα οικονομικά προβλήματα».
Ακόμη, ο Τζεμίλ Κιλίτς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα αποφανθεί το τουρκικό δικαστήριο αλλά θεωρεί ότι επειδή η κυβέρνηση έχει θέσει το ζήτημα πολύ υψηλά στην ατζέντα, ο Ερντογάν θα πρέπει να το υλοποιήσει.
«Εάν οι δικαστές κρίνουν ανενεργό το κεμαλικό διάταγμα -το οποίο υποθέτω- η Αγία Σοφία θα πρέπει να χαρακτηρισθεί ως τζαμί. H κυβέρνηση δεν οφείλει να καταργήσει εντελώς το μουσείο. Μπορεί να το αφήσει ανοιχτό στους τουρίστες αλλά το κτίσμα θα μπορεί να χρησιμοποιείται για προσευχή σε ειδικές περιστάσεις ως τζαμί», σημειώνει.
Όπως εκτιμά η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι εφικτή «διότι δυστυχώς υπάρχει ένα προοηγούμενο: η εκκλησία της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη. Μετά από πολλές προσφυγές, η εκκλησία μετατράπηκε από το 2017 σε τζαμί».
Αναφέρει επίσης ότι το θέμα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας δεν είναι κάτι νέο αλλά χρησιμοποιείται ήδη από τη δεκαετία του 50 από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. «Προσωπικά πιστεύω ότι Αγία Σοφία πρέπει να παραμείνει μουσείο» αναφέρει ο Τούρκος θεολόγος.
Η Τουρκία και το «σύνδρομο κατωτερότητας»
Όσο για εκείνους που επιθυμούν την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, επικαλούμενοι τον Μωάμεθ Β’, ο οποίος την μετέτρεψε σε τζαμί ένα χρόνο μετά την άλωση της Πόλης, ο Τζεμίλ Κιλίτς αναφέρει: «Ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β’ διατήρησε την εκκλησία. Διατήρησε το όνομα του κτίσματος. Δεν κατέστρεψε τις χριστιανικές τοιχογραφίες κα τα μωσαϊκά, αλλά πέρασε από πάνω τους μια επίστρωση βερνικιού. Ο Σουλτάνος Μωάμεθ δεν ήταν Ταλιμπάν! Ήθελε να προστατεύσει και να διατηρήσει την Αγία Σοφία.»
Ερωτηθείς για το κατά πόσο η σχεδιαζόμενη νέα χρήση της Αγίας Σοφίας έχει ως στόχο την απομάκρυνση ακόμη περισσότερο από το κεμαλικό κοσμικό κράτος, ο Τούρκος θεολόγος απαντά ότι πράγματι αυτός είναι ο στόχος του Ερντογάν. «Ο υπ. Εξωτερικών ανήγαγε την τύχη της Αγίας Σοφίας σε ζήτημα τουρκικής κυριαρχίας απορρίπτοντας κάθε ένσταση από το εξωτερικό. Τι σχέση έχει η Αγία Σοφία με την κυριαρχία της Τουρκίας;
Ο ισλαμικός κόσμος έχει σύνδρομο κατωτερότητας έναντι της Δύσης. Η Τουρκία είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Εδώ και 300 χρόνια είναι αδύναμη: πολιτικά, οικονομικά, στρατιωτικά. Για τον λόγο αυτό οι Τούρκοι θέλουμε να βγαίνουμε μπροστά. Αλλά έτσι ξεγελάμε μόνο τον εαυτό μας.»
Τέλος ο Τζεμίλ Κιλίτς εκτιμά ότι η απόφαση του Ερντογάν για την Αγία Σοφία θα μπορούσε να αυξήσει τη δημοφιλία του στον ισλαμικό κόσμο: «Στην αντίληψη του ισλαμικού κόσμου τρεις είναι οι τόποι μεγάλης θρησκευτικής σημασίας: η Κάαμπα στη Μέκκα, το τέμενος Αλ Ακσά στην Ιερουσαλήμ και η Αγία Σοφία».
Βαρθολομαίος: Τόπος διαλόγου και συνύπαρξης μόνο αν λειτουργεί ως Μουσείο η Αγιά Σοφιά
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στην ομιλία που πραγματοποίησε μετά τη Θεία Λειτουργία, για την εορτή της Συνάξεως των Αγίων Αποστόλων, στον πανηγυρίζοντα φερώνυμο ιερό ναό στο Φερίκιοϊ, τόνισε ότι «Ως μουσείον, η Αγία Σοφία δύναται να λειτουργή ως τόπος και σύμβολον συναντήσεως, διαλόγου και ειρηνικής συνυπάρξεως λαών και πολιτισμών, αλληλοκατανοήσεως και αλληλεγγύης Χριστιανισμού και Ισλάμ, που είναι ιδιαιτέρως αναγκαία και λυσιτελής διά τον σύγχρονον κόσμον»
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης επισήμανε ότι ο ναός της του Θεού Σοφίας είναι αναμφιβόλα ένα από τα σπουδαιότερα κλασικά μνημεία του παγκοσμίου πολιτισμού. «’Κλασικό’ είναι αυτό το οποίον πάντοτε υπερβαίνει τα όρια του λαού και της εποχής εις την οποίαν εδημιουργήθη, και δεν ανήκει μόνον εις αυτόν που το κατέχει, αλλά εις ολόκληρον την ανθρωπότητα. Εν τη εννοία ταύτη, ο τουρκικός λαός έχει την μεγάλην ευθύνην και την υψίστην τιμήν να αναδεικνύη την οικουμενικότητα του υπερόχου αυτού μνημείου».
Στην ομιλία του, υπενθύμισε ότι κατά το παρελθόν και με αφορμή σχετικές συζητήσεις επανειλημμένως έχει εκφράσει τις απόψεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του ανά την οικουμένη ποιμνίου του.
Αναφερόμενος σε πρόσφατο σχόλιο διακεκριμένου Τούρκου δημοσιογράφου, ο οποίος επεσήμανε ότι την ώρα που ζητείται να επανέλθει η Αγία Σοφία στη λατρεία του Θεού, οι νέοι φαίνεται να στρέφονται περισσότερο και εντονότερα προς την τέχνη και τον πολιτισμό, ο Παναγιώτατος διερωτήθηκε: «Μήπως αυτό θα έπρεπε να μας προβληματίση όλους; Μήπως πρέπει να στραφώμεν προς τας κοινάς αξίας, προς τα ιδεώδη που ενώνουν τους νέους των δύο θρησκειών, στροφή, η οποία θα εξασφάλιζεν ένα καλύτερον μέλλον εις την ανθρωπότητα, αντί να προβάλλωμεν και να επαναφέρωμεν εις το προσκήνιον θέματα που προκαλούν διχοστασίαν και εντάσεις; Η τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας εις τέμενος θα στρέψη εκατομμύρια Χριστιανών εις όλον τον κόσμον εναντίον του Ισλάμ, και η Αγία Σοφία, η οποία, λόγω της ιερότητός της είναι ένα ζωτικόν κέντρον, εις το οποίον αγκαλιάζονται η Ανατολή με την Δύσιν, θα διασπάση τους δύο αυτούς κόσμους και μάλιστα εις μίαν στιγμήν, κατά την οποίαν η ανθρωπότης, η οποία δοκιμάζεται και ταλαιπωρείται λόγω της θανατηφόρου πανδημίας του νέου κορονοϊού, έχει ανάγκην ενότητος και κοινού προσανατολισμού».
